جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محمد بن یعقوب کلینی رازی(د.329ق)، در تدوین مهمترین جامع حدیثی شیعه، پیش از پرداختن به مباحث فقهی، روایات اعتقادی را در دو جلد پیش روی ما می‌نهد. این بخش یکی از مهمترین منابع احادیث اعتقادی شیعه است. استفاده بهینه از این بخش در گرو پی بردن به اندیشه‌ها و نوع نگاه شیخ کلینی به هر موضوع است. علاوه بر این، شناخت آراء و افکار وی کمک بزرگی برای شناخت وضعیت فکری ـ فرهنگی شیعه و روشن کننده زوایای پنهانی از تاریخ کلام و عقاید شیعه در دوره غیبت صغری است. به این منظور لازم است ابتدا مهمترین فرقه‌ها و جریانهای کلامی و مهمترین منازعات، و شبهات مطرح شده در عصر وی شناخته شود و پس از آن با دقت در نوع گزینش، چینش و تبویب روایات کافی دیدگاه های کلامی او استخراج شود.

در جامعه جدید امروز که بیشتر نیازهای انسان وابسته به کار و فناوری است اخلاق حرفه‌ای از مهم‌ترین اصول کاری به شما می‌رود و اگر این مهم نادیده گرفته شود چه‌بسا آینده‌ی انسان در هر حوزه به خطر بیفتد. اخلاق حرفه‌ای در هر شغل و منصبی زمانی حاصل می‌شود که انسان باایمان و باور یقینی به خداوند متعال به تهذیب اخلاق خود پرداخته و با اخلاص کردن کار خود برای خدا به فعالیت بپردازد. اخلاق حرفه‌ای، شناخت راه‌ها و چاه‌های موفقیت سازمان و برنامه‌ریزی جهت ایجاد راه‌ها و فرصت‌ها، افزایش عوامل تسهیل‌کننده و برطرف کردن چاه‌ها و مهار، کاهش و یا رفع موانع است. این مسئله در دین مبین اسلام جایگاه به‌خصوص ویژه‌ای دارد و با اطمینان می‌توان گفت، محوریت بحث بسیاری از آیات و احادیث معصومین (ع) می‌باشد که درواقع این گنجینه‌های ارزشمند هدایتگر انسان می‌باشند و سعادت و کامروایی بشر مشروط به عمل به توصیه‌های آن‌هاست؛ بنابراین مهم‌ترین هدفی که این پژوهش دنبال کرده شناخت جایگاه اخلاق حرفه‌ای در آموزه‌های اسلامی و دست‌یابی به شاخصه‌ها و مولفه‌های آن است تا بدان وسیله راه رشد و ترقی سازمان‌ها را باز کند. اگرچه انسان‌ها در مصداق موفقیت و تعریف آن، دیدگاه واحدی ندارند، اما در موفقیت طلبی همسان هستند. نتیجه اینکه سعادت بشر در این جهان و جهان آخرت درگرو عمل به برنامه‌های اسلامی وقوانین نجات‌بخش اسلام هست، در این پژوهش علاوه بر تبیین جایگاه اخلاق در قرآن و حدیث به استنباط شاخصه های اخلاق حرفه ای و آثار رعایت اصول آن در قرآن و حدیث پرداخته است. از مهمترین شاخصه های مطح شده در پژوهش: برنامه ریزی، انگیزش، تصمیم گیری، خدمت به خلق، وجدان کاری و ...می باشد. و مهمترین آثاربیان شده شامل عزت نفس و اعتمادآفرینی، رشد و شکوفایی اقتصادی جامعه، رضایت خدا وخلق و... میباشد. این پژروش تحقیق در این پژوهش کتابخانه‌ای، توصیفی، تحلیلی است و از نوع اهداف بنیادی می‌باشد با مراجعه به کتابخانه‌ها و نرم‌افزارهایمرتبط با موضوع به فیش‌برداری از منابع و مشاوره با اساتید گردآوری‌شده می‌باشد.

موضوع و هدف این پایان‌نامه، معناشناسی «سبیل‌الله» و شناخت وجوه و معانی آن در قرآن و حدیث می‌باشد. برای حصول نتیجه‌ی مطلوب، ابتدا واژه‌ی «سبیل» و سپس تعاریف «سبیل‌الله» مورد بررسی قرار گرفته‌اند. به امتداد طولی«سبیل» گفته می‌شود و آن عبارت است از راهی که هموار، مستقیم ،اقامه شده با دلیل، ممتد، باز و عمومی می‌باشد.این واژه در قرآن هم برای راه خیر و هم برای راه شر به‌کار می‌رود؛ یعنی به لحاظ معنایی دارای اطلاق است و اگر بدون قرینه ذکر شود، دربردارنده‌ی هیچ بار معنایی مثبت یا منفی نمی‌باشد.وجوه معانی ذکر شده برای واژه «سبیل» عبارتند از : راه، طاعت، بلاغ (رسیدن)، حجت، دین، علت، عدوان، مسلک، مخرج(بیرون آمدن یا خلاص شدن)، هدایت، و راه تولید نسل.تفاوت «صراط» و «سبیل» در این است که «صراط» همچون بزرگراهی است که همه‌ی راه‌های فرعی «سبل» بدان منتهی می شوند و تفاوت «طریق» و «سبیل» در این است که در «طریق» ممتد و مستقیم بودن منظورنیست اما در «سبیل» مستقیم بودن، یک ویژگی بارز است.از تعاریف ارائه شده برای «سبیل‌الله» و بررسی‌های دیگر در این زمینه، فوائد و آثار زیادی برای این مفهوم استنباط می‌شود؛ به این‌صورت که سبیل‌الله راهی است که: رساننده به رضای خداست، شامل هر خیر و نیکی می‌شود، انسان را به سعادت می‌رساند، به فناء فی‌الله منتهی می‌شود، خداوند برای بندگانش برگزیده است، به معرفت و شناخت خداوند رهنمون می‌شود و....سی و هفت وجه معنایی ذکر شده برای «سبیل‌الله» از این قرارند: زکات، شیعیان، مکه، طریق‌الجنه، کعبه، هجرت، حج، رضای خدا، انفاق، عبادت یا عبادات، قرآن، وفای به‌عهد، توحید، فطرت، فناء فی‌الله، تعلیمات حضرت موسی، تدین به دین مسیح، سعادت، صراط مستقیم، سجود، معرفت، عدل، نجات مستضعفین، حضرت محمد مصطفی، حضرت امیرالمومنین، کرامت، هدایت، هرگونه کار خیر، اعلاء کلمه‌الله، دین، جهاد، اطاعت کردن از خدا، توکل، اسلام، اخلاص، ایمان و حق.

علم نحو، یکی از علوم پایه و اساسی زبان و ادبیات عربی است و آن، علم نظم یا ترکیب جمله‌هاست که درباره‌ی اصول ساختاری جمله و قواعد إعراب بحث می‌کند و عدم آگاهی کامل از قاعده ی نحوی باعث برداشت و فهم نادرست از آیات الهی می‌شود. علم نحو نشان می دهد که فهم و تفسیر قرآن تنها در چارچوب دستور زبان و قواعدِ تدوین شده ممکن است و نمی توان از نظام دلالی و دستوری این زبان در فهم مقصود و درک معنای آیات خارج شد. ازاین‌رو پژوهش حاضر بر آن است تا با روش «تحلیلی – توصیفی» ضمن بیان بعضی از اختلافات نحوی تأثیر اختلاف دیدگاه علماء را در معنا و مفهوم آیات گوناگون موردبحث و بررسی قرار دهد. در این پزوهش سعی شده اختلافات نحوی را در دو قالبِ: 1- تشابهات اعرابی (شامل: تشابهات مرفوعی، تشابهات منصوبی و تشابهات مجروری) 2- اختلافات اعرابی، مورد مطالعه قرار دهد. تا تاثیر این اختلافات را در نوع برداشت و درک از قرآن کریم نشان دهد و این که ثابت کند اعراب قرآن کریم ارتباط بسیار محکمی با علم ترجمه وتفسیر دارد چون دیدگاه‌های نحوی گوناگون باعث تغییرات در معنا و مفهوم آیات می‌شود. لذا مفسّر یا مترجم باید از اعراب کلمات آگاهی داشته باشد تا مفاهیم آیات را به درستی بفهمد. چون گاهی این اختلافات نحوی منجر به تغییر و دگرگونی معنا و مفهوم کلام الهی می شود.

موضوعی که در این نوشتار مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته شده اندیشه های کلامی زید بن علی بن الحسین (علیهما السلام) در منابع مختلف شیعه، اهل تسنن, زیدیه وآثار منسوب به زید است. این مجموع? علمی تحقیقی بر آن است تا با انعکاس دیدگاه ها و باورهای کلامی زید از منابع پیش گفته، نظریه ها و اندیشه های ادعا شده در مورد زید را گرد آوری و بررسی کرده, زمینه را برای بررسی صحت و سقم این مدعیات فراهم سازد. با گردآوری چنین مجموعه اندیشه هایی از زید بن علی (علیه السلام)، می توان اصالت و یا عدم اصالت اندیشه های فرقه زیدیه و حتی برخی از اندیشه های شیعه و اهل سنت را مورد واکاوی قرار داد و در مورد اعتقادات و اندیشه های خود زید بازنگری مجدد نمود. برای پیش برد چنین هدفی، یعنی ارائه اندیشه های زید، آشنایی بیشتر با شخصیت فردی، علمی و اجتماعی زید و هم چنین آشنایی اجمالی با اوضاع جامعه در عصر زید قابل و لازم بررسی است؛ به خصوص که زید شخصیتی شهیر به لحاظ علمی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی بود و به علت انتساب به اهل بیت علیهم السلام مورد توجه خاص کثیری از مسلمانان من جمله مردم عراق بود. شخصیت های مهمی که هم عصر یا نزدیک به عصر حیات زید بودند و نیز قیام های شیعیان در آن دوران بر اهمیت و حساسیت دوران شکل گیری اندیشه های زید و حرکات سیاسی اجتماعی او می افزاید. با توجه به بعضی از قرائن تاریخی و روایی می توان ادعا نمود که زید در تشخیص مصادیق امامان و بعضی از مقامات امام با تردید و جهل مواجه می شود، ولی روی هم رفته او برای اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم) جایگاه ویژه ای معتقد است و در منابع شیعی و بیشتر در آثار او مشاهده می شود که او به منصوص بودن, افتراض طاعت برای امام, عصمت بعضی از امامان و مقام اصطفای الهی برای امام وبرائت از دشمنان اهل بیت علیهم السلام معتقد است به خلاف آن چه که منابع اهل سنت درمورد او ادعا کرده اند. قرائن زیادی که از منابع شیعی، زیدی و آثار زید استخراج شده ، نشان می دهد که شخصیت اعتقادی زید در این منابع، با شخصیت اعتقادی او در منابع اهل سنت، اختلاف اساسی دارد و چنین اختلافی در مقایسه با منابع شیعی و زیدی کمتر به چشم می خورد. تقریبا همه منابع در این امر با هم مشترکند که زید با اندیشه های مرجئ? زمان خود, جبریه, مفوضه و خوارج، علی رغم ارتباط با آن ها کاملا مخالف است. برخی منابع ادعا دارند که بعضی از اندیشه های کلامی زید مثل امر به معروف و نهی از منکر و یا اعتقاد به امامت مفضول، با عقاید معتزله هم خوانی دارد و لذا در تأثیر و تأثرات بین او و اهل اعتزال اقوال مختلفی نقل شده است. همین مسأله در مورد بعضی از آراء فقهی او و تعاملات او با امثال ابوحنیفه مطرح است.

موضوع پژوهش حاضر ارتباط اعمال سوء انسانی با رخدادهای طبیعی از دیدگاه قرآن و وصول به جوابی متقن و منطقی در این زمینه از منظر آیات الهی می باشد. برای دست یابی به این هدف دیدگاه های مفسران سوالات اشکالات و مصادیق قرآنی مربوط به موضوع از دیدگاه مفسران مورد بررسی قرار گرفته است. از آن جایی که محور بحث آیات قرآن کریم می باشد،‌ بررسی نظر مفسران در اولویت قرار گرفت. در پاسخ گویی به سوالات و اشکالات از منابع فلسفی و کلامی استفاده شده است. آن چه از مجموع منابع مورد استفاده به دست آمده این است که وجود رابطه بین اعمال سوء انسان و رخدادهای طبیعی ناگوار امکان وقوع دارد و به لحاظ عقلی و منطقی محال نمی باشد گرچه انسان به لحاظ دید محدود و مادی خود نمی تواند همه مصادیق مربوط به این رابطه را مشخص نماید. فهم این مطلب که عمل سوء باعث کدام رخداد طبیعی شده است برای انسان امکان پذیر نیست و نیز پاسخ به این مسأله که امور ناگوار در مورد چه کسانی مربوط به عمل آن هاست و در مورد چه کسانی بنابر علل دیگری حادث شده است به دلیل ارتباط داشتن این مسأله با غیب محال می باشد. تنها مصداق های عینی در مورد این رابطه مواردی هستند که قرآن کریم به آنها به طور صریح اشاره کرده است.

آئین حج از مهمترین ارکان دین مبین اسلام در حوزه عبادات می باشد که در قرآن و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. حج به عنوان یک امر عبادی شامل مجموعه‌ای از معارف الهی بوده که همه فرشتگان، انبیاء الهی و پیامبر خاتم (ص) آن را با عظمت و شکوه بسیار انجام داده اند اما حج در سیر تطور در طول تاریخ دستخوش تحریفات و اختلافاتی گشت که چهره واقعی آن را مخدوش ساخته بود و با ظهور اسلام بسیاری از آن اختلافات و تحریفات مرتفع گردید. تبین ویژگی‌های حج و حج گزاری با توجه به انجام مراسم حج قبل از اسلام بسیار ضروری به نظر می رسد. این پژوهش بر مبنای تطبیق و به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از فیش برداری نگارش شده است. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است؛ نگارنده در فصل اول که شامل کلیات و مفاهیم در دو بخش است بخش اول: به بیان مسأله، اهداف پژوهش و سوالات پرداخته و به پیشینه نظری تحقیق اشاره کرده است. وی در بخش دوم مفاهیم و اصطلاحات کاربردی را بررسی نمودهو تبیین کرده است. در فصل دوم به پیشینه تاریخی حج در میان انبیاء الهی پرداخته و آن را در سایر ادیان الهی بررسی نموده است. در فصل سوم فلسفه حج و علل تشریع آن مورد بررسی قرار داده و ابعاد گوناگون آن را از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی بیان کرده است و در فصل چهارم با عنوان بررسی تطبیقی بعد از واکاوی مناسک حج در عصر اسلامی و در عصر جاهلی بر اساس آیات، تفاسیر و روایات و تاریخ؛ وجه تمایز و اشتراک مناسک و نحوه انجام آن در هر دو دوره را بررسی و تطبیق نموده است و از تأثیرات نحوه ادای مناسک در هر دوره مطالبی را بیان کرده و در خاتمه نتیجه گیری نموده است.

چکیدهادیان و مکاتب مختلف هر کدام دیدگاه و جایگاه خاصی را برای حقوق انسانها قائل شده‌اند که در این زمینه دین مبین اسلام همواره با اشرف مخلوقات دانستن مقام انسان، ارزش، جایگاه و کرامت ویژه‌ای را برای او منظور کرده است.عالم خلقت با هم نظامی که درآن است از امتزاج حق و باطل پدید آمده است. حق عبارت است از آنچه ثابت و پایدار است و باطل عبارت است از آنچه متغیر و ناپایدار است. خداوند متعال،قرآن کریم،وحی الهی و تعلیمات اسلام و کلام ائمه اطهار از مصادیق حق الناس تفسیرشده است و واژه باطل که نقطه مقابل حق است گاه به یکی از مصداق هایش همچون شرک، کفر، ضلالت، ظلم و گناه، شیطان وسوسه‌های شیطانی،تفسیر شده است. قرآن کریم، حق را به آب و باطل را به کف روی آب تشبیه کرده است. آنچه دراین پژوهش مورد بررسی قرار گرفته،چیستی و ویژگی های حق الناس در کلام امام سجاد(ع)،فلسفه حق الناس و انواع حق الناس،آثار و پیامدهای حق الناس،موانع حق الناس است.کلید واژه ها:حق،باطل،حق الناس،صحیفه سجادیه.

چکیدهدر این پژوهش به بررسی عوامل زیبایی‌شناسی شعر انوری از دیدگاه علم بدیع می‌پردازیم. علم بدیع یکی از شاخه-های علوم بلاغت است، که در لغت به معنی چیز تازه و نو، و در اصطلاح علمی است که باعث زیبا سازی کلام می‌شود و یا سخن ادبی را ارتقاء می‌بخشد، و به طور کلی به دو دست?: بدیع لفظی و بدیع معنوی تقسیم می‌شود. در گذشته به علم معانی و بیان که از دیگر شاخه‌های علوم بلاغت هستند نسبت به بدیع توجّه بیشتری می‌شد؛ امّا امروزه با توجّه به سیر طولانی و کشف عوامل زیبایی‌سازی شعر در این حیطه، باعث توجّه بیشتر به این دانش شده است. شاعران با استفاده از دانش بدیع توانسته‌اند به جذابیت و گیرایی و همچنین تأثیر هر چه بیشتر در مخاطب خود بیفزایند. انوری نیز از این مورد مستثنی نیست. دیوان او که شامل: قصاید، قطعات، غزلیات و رباعیات فراوان می‌باشد، سرشار از این زیبایی‌های ادبی است، مخصوصاً قصایدش نسبت به دیگر اشعارش از صنایع بدیعی بیشتری برخوردارند. انوری که شاعری مدح‌گوی است توانسته با استفاده از این عوامل زیبایی، توجّه ممدوح خود را برانگیزد، و با توجّه به زبان فاخر و قصاید استوارش او را یکی از سه پیامبر شعر فارسی دانسته‌اند. از پر بسامدترینآرایه‌های به کار رفته در دیوان انوری در حوز? بدیع لفظی می‌توان: موازنه، جناس، سجع، تکرار و ... و در حوز? بدیع معنوی: اغراق، حسن تعلیل، ارسال‌مثل، تلمیح، مراعات‌النظیر، لفّ‌ونشر و ... را نام برد.

این پروژه با عنوان « نشاط وشادی در ادیان اسلام و زرتشت » در چهار فصل نگارش یافته است. قبل از فصول، کلیّات و روش تحقیق آورده شده که شامل بیان مسأله، پیشینه تحقیق، سوالات و فرضیات تحقیق و ... می باشد .شادی و نشاط نیاز طبیعی انسان است و در همه افراد وجود دارد و باید به درستی به آن پاسخ داده شود استاد مطهری ، نیاز به شادی و نشاط را مانند نیاز به غذا می داند که ضرورتی اساسی برای ادامه حیات و سلامت جسم و روان انسان است . روانشناسان علاقمند به مطالعه در حوزه شادی و شادابی ، بر شیوه های مثبت زندگی کردن و از جمله بر قضاوت های شناختی و ادراکی ما درباره آسایش متمرکز شده اند . به عبارت دیگر می خواهند بدانند چه چیزی انسان را شاد می کند و تعریف و درک ما از شادی و شادابی چیست ؟ به عنوان مثال : آیا پول و ثروت کلید شادی و شادمانی است و آدم های ثروتمند از آدام هایی که زندگی آنان تامین نیست شادترند ؟ شاید کسانی که دچار مشکلات اقتصادی و معیشتی هستند بر این باور باشند که افراد ثروتمند حتما از زندگی شادمانه تری برخوردارند این افراد اگر معتقدند که پول شادی می آورد در این باور خود تجدید نظر کنندشادی یک نوع احساس رضایتمندی است که موجب سلامتی جسم و روح انسان می شود.وقتی جسم و روح سالم باشد بی تردید عقل و خرد نیز عملکردهای سالمی را برای زندگی انسان تدارک می بیند.باید توجه داشت که شادی و نشاط هم در بُعد فردی و هم در بُعد اجتماعی مقوله بسیار اثرگذاری است. جامعه ای که از نشاط برخوردار نباشد، جامعه ای کم تحرک، ناامید و بدون انگیزه خواهد بود و پیامدهای منفی را به دنبال خواهد داشت.